Д.ЗАГДЖАВ: Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагыг цахим хяналтын системд оруулна
ШШГЕГ-ын дарга, хурандаа Д.Загджавтай ярилцлаа.
-Та шинэ алба хүлээж авлаа. Ингэхэд та ямар мэргэжилтэй хүн болоод ШШГЕГ-ын дарга болчихов?
-Би салбарынхаа л байгууллагад ажиллахаар томилогдлоо. Тэс хөндлөн өөр мэргэжлийн хүн ирчихсэн хэрэг биш шүү дээ. 1985 онд Нийгмийг аюулаас хамгаалах яамны Цэргийн дээд сургуульд эрх зүйч мэргэжил эзэмшсэн. 1999 онд Төрийн захиргааны удирдлагын хөгжлийн институтыг бизнесийн удирдлагын менежерээр, 2000 онд Төрийн удирдлагын академи, 2003 онд ОХУ-ын Новосибирск хотын Эдийн засгийн удирдлагын улсын академийг эдийн засгийн удирдлагын менежер, 2017 онд ОХУ-ын Эрхүү хотын Зам харилцааны улсын их сургуулийг Төмөр замын ашиглалтын инженер мэргэжлээр тус тус төгссөн. Улс төрийн ухааны доктор, ОХУ-ын Батлан хамгаалах, аюулгүй байдал, эрх зүйн академийн профессор цолтой.
-Цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байсан билүү?
-Тийм. Ажлын гараагаа 1985 онд Дорноговь аймгийн Цагдан сэргийлэх хэлтсийн байцаагчаар эхэлж, 1987 оноос Ховд аймгийн АДХГЗ-ны дэргэдэх Хууль зүйн Арбитрын хэлтэст ахлах мэргэжилтэн, хэлтсийн даргаар, 1990 онд Ховд аймгийн шүүхийн гишүүн, 1993-2000 онд “Алтай интернэшнл”-ийн гүйцэтгэх захирлаар, 1998-2006 онд Монголын ардчилсан социалист холбооны ерөнхийлөгчөөр, 2000-2008 онд Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн Засаг дарга, Байгаль орчны яамны Төрийн нарийн бичгийн даргаар, 2008-2012 онд Монгол Улсын Их хурлын гишүүн, Улсын их хурлын Нутгийн удирдлагын дэд хорооны даргаар, 2013 оноос хойш Монголын энхтайван, найрамдлын байгууллагын ерөнхийлөгчөөр, 2017-2020 онд Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн дэд сайдаар томилогдон ажиллаж байгаад одоо ШШГЕГ-ын даргаар томилогдчихоод байж байна. Намтар түүхээ базаад хэлэхэд ийм л юм.
-Чухал салбаруудад ажиллаж байжээ...
-Миний хувьд нэг талаас онцлог цаг үед цэргийн сургууль дүүргэн, тангараг өргөж, үүрэг гүйцэтгэж байсан цэргийн албан хаагч. Нөгөө талаас төр засгийн шийдвэрийг хүндэтгэн биелүүлэх нь миний үүрэг төдийгүй нэр төрийн хэрэг.
-Та ажлаа юунаас эхлэх гэж байна даа?
-Өмнөх удирдлагуудын хийж хэрэгжүүлэхээр зорьж, төлөвлөж байсан ажлуудыг үргэлжлүүлэхийн зэрэгцээ Засгийн газрын бодлого чиглэлтэй уялдуулан ажиллана. Юуны түрүүнд алба хаагчдын ажиллах нөхцөл, нийгмийн баталгааг анхаарч үзэх хэрэгтэй гэж үзэж байна.
Мэдээж хэрэг эрх зүйн шинэтгэлийг үргэлжлүүлж, эрүү, иргэний болон захиргааны хэргийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны тогтолцоо, эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох зэрэг ажлуудыг төлөвлөсөн. Улсын их хурлын 52 дугаар тогтоолоор “Алсын хараа- 2050” урт хугацааны хөгжлийн бодлогыг баталсан. Уг баримт бичигт шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх салбарын чиглэлээр цөөнгүй зорилтуудыг тусгасан. Эдгээр зорилтын хүрээнд эрүү, иргэн, захиргааны хэргийн талаарх шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг олон улсын стандартад нийцүүлэхийн зэрэгцээ, байгууллагын хөгжлийн чадавхийг бэхжүүлэх, мэргэжлийн үйл ажиллагаанд орчин цагийн технологи, инновацийн дэвшлийг нэвтрүүлэх, алба хаагчийн нийгмийн баталгааг хангах, эрх зүйн шинэтгэлийг гүнзгийрүүлэх зэрэг олон арга хэмжээг хэрэгжүүлэх бөгөөд ингэхдээ Монгол Улсын хөгжлийн бодлого, чиглэлтэй нийцүүлэн хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна.
-"Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын ажилтны өдөр наймдугаар сарын сүүлийн долоо хоногт тохиодог. Танай байгууллагад шийдвэрлэх шаардлагатай тулгамдсан асуудлууд юу байна?
-Нэн тэргүүнд шийдвэрлэх шаардлагатай ажил гэвэл салбарын ажлын ачаалал ихэсч байгаатай холбогдуулан алба хаагчийн орон тооны асуудлыг нэмж шийдвэрлэх шаардлага үүссэн. Сүүлийн гурван жилийн хугацаанд хорих ял шийтгэгдсэн болон баривчлах шийтгэл оногдуулсан, цагдан хоригдсон хүмүүсийн тоо өссөөр байна. Хоригдогсдыг хорих анги, байгууллагад хүлээн авахад багтаамж муу байна. Энэ нь нэг талаараа хоригдогсдын эрх зөрчигдөх нөхцөл байдлыг үүсгэж, нөгөө талаас алба хаагчдын ажиллах ачааллыг нэмэгдүүлээд байна. Өнөөдрийн байдлаар алба хаагчийн ажлын ачаалал 2-3 дахин нэмэгдсэний зэрэгцээ ажлын цаг нь Хөдөлмөрийн хуулиар тогтоосон ажлын цагаас эрс нэмэгдүүлсэн цагаар ажиллаж байгаа. Ер нь цаашид алба хаагчдын ажлын ачааллыг тэнцвэржүүлэх, шаардлагатай байгааг олж харсан. 2021 оны нэгдүгээр сараас зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг хэрэгжүүлж эхлэх хуулийн зохицуулалтаас үүдэн бэлтгэл ажлыг яаралтай хангах хэрэгтэй.
Цагдаагийн байгууллагаас баривчлах байрыг шилжүүлж авах ажил үргэлжилнэ. Энэ ажилд шаардагдах хорих байр, алба хаагчийн орон тоо, урсгал зардлын төсөв гээд шийдэгдээгүй олон асуудал бий. Энэ талаар холбогдох арга хэмжээнүүдийг авч ажиллана.
-Насанд хүрээгүй хүнийг нийгэмшүүлэхэд ямар алхмууд хэрэгжүүлэх шаардлагатай вэ?
-Манай улсын хувьд өсвөр насны хүнд ял оноохгүй байх бодлого баримталдаг. Ихэнх тохиолдолд давтан болон онц ноцтой гэмт хэрэг үйлдсэн насанд хүрээгүй хүнд ял оноодог. Хэдийгээр тэд шүүхээс ял сонсч, хорих ялаар шийтгүүлсэн ч сурч, боловсрох, хөгжих эрх нь нээлттэй.
Сургалт хүмүүжлийн тусгай байгууллагад ерөнхий боловсрол олгох хичээл, сургалт тасралтгүй явагдахын зэрэгцээ өсвөр насны хүүхдүүдийг зөв хүн болгон төлөвшүүлэх бусад сургалт, нөлөөлөл, соён гэгээрүүлэх ажлыг тогтмол зохион байгуулах шаардлагатай байдаг. Энэ зорилтын хүрээнд нэн даруй шийдвэрлэх шаардлагатай нэг ажил нь Сургалт хүмүүжлийн тусгай байгууллагын байрыг олон улсын жишигт нийцүүлэн цогцолбор хэлбэрээр шинэчлэх ажил бий.
Тус байгууллага нь 1975 онд ашиглалтад орсон хуучин барилгад үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа. Хоригдож буй хүүхдүүд болон алба хаагчдын ажиллах орчин нөхцөл хүнд байгаа талаар дээд шатны байгууллага, албан тушаалтанд мэдэгдсэн. Удахгүй шийдвэрлэгдэх байх гэж найдаж байна.
-Хоригдлыг нийгэмшүүлэхэд хөдөлмөр эрхлүүлэх чухал байх. Энэ талаар танай байгууллага ямар стратеги зорилтуудыг дэвшүүлж байгаа вэ?
-Хоригдлыг ажлын байраар хангах нь манай байгууллагын хувьд чухал асуудлуудын нэг юм. Тэднийг ял эдэлж байх хугацаанд нь улсад болон бусдад учруулсан гэм хорын төлбөрийг нь нөхөн төлүүлэх, хөдөлмөрөөр хүмүүжүүлэх, гэмт хэрэгт дахин холбогдохоос урьдчилан сэргийлэх, нийгэмшүүлэх чиглэлээр ажиллаж байна. Хоригдлууд хөдөлмөрөөр дадлагажих сургалтад хамрагдаж мэргэжлийн үнэмлэх авдаг. Энэ нь хорих ангиас суллагдаад эзэмшсэн мэргэжлээрээ ажил амьдралаа залгуулах, орлоготой байх гол тулгуур болж байгаа юм. Ер нь цаашид хорих ангийн үйлдвэрлэлүүдийг өргөтгөн шинэчилж, шинээр үйлдвэр байгуулна.
Хоригдлуудыг улс орны бүтээн байгуулалтын болон уул, уурхай, нөхөн сэргээлт, цөлжилттэй тэмцэх, говийн бүсийг ойжуулах зэрэг хөдөлмөрийн үйл ажиллагаанд татан оролцуулах талаар бодлогын түвшинд шийдвэрлэхийг өнөөгийн нөхцөл байдал шаардаж байна.
-Танай салбарын хөгжлийг ойрын хугацаанд ямар чиглэлээр хөгжүүлэх боломж харагдаж байгаа вэ?
-Инновацид суурилсан дэлхийн дэвшилтэт технологийг хорих анги, байгууллагын үйл ажиллагаанд өргөнөөр нэвтрүүлж, ял эдлүүлэх ажиллагаанд цахим хяналтын систем бий болгож, зорчих эрхийг хязгаарлах ял, албадлагын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зорилгоор “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг байгуулах ажлыг хэрэгжүүлнэ. Түүнчлэн ял эдлүүлэх ажиллагаанд орчин үеийн теле камер, дохиолол, техник, тоног төхөөрөмжөөр бүрэн хангаж, теле хяналтын нэгдсэн системийг бүрдүүлэх ажлыг эхлүүлээд байгаа.
-Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын ажил өөрөө онцлогтой. Хүнд нөхцөлтэй. Алба хаагчийн нийгмийн баталгааны талаар ямар ажлууд төлөвлөж байгаа вэ?
-Үе, үеийн удирдлагууд алба хаагчдыг албан үүргээ чанартай гүйцэтгэхэд шаардагдах ая тухтай ажлын байр бий болгох, ар гэр, нийгмийн баталгааг нь сайжруулах чиглэлээр анхааран ажиллаж ирсэн.
Амьдралын наад захын хэрэгцээ шаардлагыг нь хангах зорилгоор 2000 оноос хойш олон төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлж, орон байрны асуудлыг нь шийдвэрлэх зорилгоор бодитой тусламжуудыг үзүүлж байсан. Энэ онд 360 айлын 4 блок орон сууцны барилгын угсралтын ажлыг гүйцэтгэж байна. Эхний ээлжийн 120 айлын орон сууцны барилгыг энэ оны 10 дугаар сард, дараагийн ээлжийн 120 айлын орон сууцны барилгыг 12 дугаар сард тус тус багтаан барьж дуусгахаар зорилго тавин ажиллаж байна.
Мөн тэдний эрүүл мэндийг хамгаалах, бие бялдрыг чийрэгжүүлэх, амьдралын түвшин, ахуй нөхцөлийг дээшлүүлэх, амралт, чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрүүлэх орчин нөхцөлийг бий болгохоос гадна мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэхэд туслах, ахмад настны нийгмийн хамгааллыг сайжруулах, дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх зэрэгт онцгой анхаардаг.
-Хүний нөөцийн бодлого, алба хаагчдыг чадавхжуулах талаар ямар ажлууд хийж байна?
-Байгууллагын хэмжээнд 2020 оныг “Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын хүний нөөцийн мэргэшсэн, тогтвортой хөгжлийг хангах, алба хаагчдын нийгмийн баталгааг сайжруулах жил” болгон зарласан. Алба хаагчдын ур чадварыг нэмэгдүүлэх давтан болон мэргэшүүлэх богино, дунд, урт хугацааны сургалтын хөтөлбөр хэрэгжүүлж байгаа.
Байгууллагын зардлаар гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, удирдлагын академид эмч, барилгын инженер, мэдээлэл, технологийн инженер, санхүү, эдийн засаг зэрэг шаардлагатай мэргэжлээр алба хаагч болон алба хаагчдын хүүхдүүдээс сонгон шалгаруулж, суралцуулдаг. Алба хаагчдын англи хэлний мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх, мэргэжлийн үйл ажиллагаанд англи хэлийг үр дүнтэй ашиглах сургалтын тогтолцоог бий болгох зорилгоор “Гадаад хэл- мэдлэгийн түлхүүр” дунд хугацааны сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэлсэн.
Цаашид ажлын байран дээрх сургалтыг эрчимжүүлэх, бие даалтын хичээлийг нэмэх, хууль эрх зүйн онол арга зүйн мэдлэгийг мэргэжлийн багштай хамтран системтэй энгийн байдлаар олгох, алба хаагчдын мэдлэг, ур чадвар, мэргэжлийн түвшинг дээшлүүлэх сургалтыг түргэн шуурхай, хүртээмжтэй хүргэх зорилгоор үүрэн холбооны хэрэгсэлд зориулсан сургалтын программ боловсруулах, онцгой учралын үед ажиллах ажиллагаанд тулгуурласан сургалтын тоглолтыг шинэлэг хэлбэрээр зохион байгуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна.
-Нийгэмд багагүй маргаан дагуулдаг иргэн захиргааны хэргийн шийдвэр гүйцэтгэлийн бодит биелэлтийг нэмэгдүүлэхэд анхаарал хандуулж байгаа юу?
-Шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны бодит биелэлтийг нэмэгдүүлэх, өндөр үнийн дүнтэй гүйцэтгэх баримт бичгийн шийдвэрлэлтийг эрчимжүүлэх үүрэг хүргүүлж, ажлын хэсэг байгуулсан. Энэ ажлын хүрээнд 50 сая төгрөгөөс дээш үнийн дүнтэй гүйцэтгэх баримт бичгийн шийдвэрлэлтийг эрчимжүүлэх төлөвлөгөө баталж аймаг, нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн дарга нарт үүрэг чиглэл хүргүүлээд байна.
Иргэний, захиргааны хэргийн болон эрүүгийн хэргийн хохирол, төлбөр төлүүлэх хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн энэ оны долдугаар сарын байдлаар 1.8 их наяд төгрөгийн 32 мянга гаруй, тэжээн тэтгэх үүрэг бүхий 12 мянга гаруй буюу нийт 45 мянга орчим гүйцэтгэх баримт бичигт шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулсан байгаа. Цаашид шийдвэр гүйцэтгэлийн биелэлтэд онцгой анхааран ажиллана.
Д.Хүслэн
[/cmsmasters_text][/cmsmasters_column][/cmsmasters_row]
Сэтгэгдэл үлдээх