Эдийн засаг

Израил Улсын Ерөнхийлөгч агсан Шимон Перес нэгэнтээ, “Олон улсын хандив тусламж гэдэг бол баян улсын ядуу хүмүүсийн татварт өгсөн мөнгийг ядуу улсын баян хүмүүст өгөх явдал юм. Ядуу улсын ядуу иргэдэд энэ мөнгө барагтай л бол хүрдэггүй” гэжээ. Тэрээр энэ үгээ манайханд зориулаад хэлсэн юм биш биз! гэж эргэлзэхээр байгаа биз. Ингэж хэлэх үндэслэл бий. Бид гадаадын доноруудаас асар их хэмжээний зээл, тусламж авдаг. Цаашид ч авна. Харин манай Засгийн газар энэ талаар олон нийтэд дэлгэрэнгүй тайлбар хийж ил тод тайлагнаж байсан нь цөөн. 1991-2018 онуудад Монгол Улсын Засгийн газар түнш орнууд болон олон улсын санхүүгийн байгууллагуудаас нийтдээ 5.1 тэрбум ам.долларын гадаад зээл, 2.7 тэрбум ам.долларын тусламжийг авчээ. Өнгөрсөн жил манай Төв банк 24 тн цэвэр алт худалдан авч 900 орчим сая ам.долларын борлуулалт хийсэн байдаг. Энэ хэмжүүрээр үзвэл Монгол улс гаднаас 30 тн алт тусламжаар авч хэрэглэжээ. 2019 оны улсын төсөвт 1 их наяд 96.3 тэрбум төгрөг, 2020 онд 1 их наяд 446.6 тэрбум төгрөгтэй тэнцэх гадаадын зээл, тусламжийг авч ашиглажээ. Энэ жилийн төсөвт Засгийн газрын нэмэгдүүлэх өр болон өрийн баталгааны дээд хэмжээг 2 их наяд 815 тэрбум төгрөг байхаар заасан байна. Дурдсан тоо баримтууд манай улсын гаднаас авах зээл, тусламжийн хэмжээ жил бүр нэмэгдэж байгааг харуулж байгаа юм. Өдгөө дэлхий нийтээрээ COVID-19 цар тахлын хүнд үеийг туулж байна. Монгол Улсын Засгийн газар өнгөрсөн хугацаанд КОВИД-19 цар тахалтай тэмцэх зорилгоор халдварын тархалтыг бууруулах, эрүүл мэндийн үйлчилгээг тасалдуулахгүй хүргэх зэрэг эрүүл мэндийн салбарын бэлэн байдлыг хангах болон аж ахуй нэгжүүдийн үйл ажиллагааг дэмжих, иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэх зэрэг эдийн засгийн олон арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлсэн. Энэ бүхэнд гаднын зээл, тусламжийн санхүүжилт чухал үүрэг гүйцэтгэснийг анхаарлын гадна орхих учиргүй. Учир нь өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд Олон улсын санхүүгийн байгууллага, түнш орнуудаасаа асар их хэмжээний буюу бараг хоёр их наяд төгрөгөөр хэмжигдэх хэмжээ бүхий зээл, тусламж авч ашигласан баримт байдаг. Тусламжийн санхүүжилтийг төсвийн дэмжлэг буюу төслийн санхүүжилт гэсэн хоёр хэлбэрээр авдаг. Төсвийн дэмжлэг гэдэгт УИХ-аар батлагдсаны дараа төрийн сангийн дансанд орж цаашид зарцуулагддаг санхүүжилт байдаг бол төслийн санхүүжилт гэдэг нь олгож буй байгууллагын данснаас төслийг гүйцэтгэгчийн данс руу ордог санхүүжилт юм. Өнгөрсөн жил нийгмийн сүлжээнд гадны асар их хэмжээний зээл, тусламж үр дүнгүй зарцуулагдаж байгаа тухай мэдээлэл тарсан. Үүнд хариу болгож Сангийн сайд асан Ч.Хүрэлбаатар цомхон танилцуулга хийж байжээ. Тэрээр төсвийн дэмжлэгээр нийт 299.5 сая ам.долларын гэрээ байгуулснаас 199.5 сая ам.долларыг нь авсан. Үлдсэн 100 сая ам.долларыг энэ оны сүүлээр авна. Харин төслийн санхүүжилтээр 119.4 сая ам.долларын өртөг бүхий 10 төсөл арга хэмжээ хэрэгжүүлэхээр гэрээ байгуулсан гэж танилцуулж байв. Цар тахлын хүнд үед хамгийн их хэмжээтэй санхүүжилт олгосон донор байгууллагаар Азийн Хөгжлийн Банк(АХБ)...